OUR STORIES | our city

το εγχείρημα Our Stories στοχεύει να μετατοπίσει την αφήγηση και να συμβάλει στην τεκμηρίωση της ιστορίας της μετανάστευσης προς την Ελλάδα, φέρνοντας τις αφηγήσεις των ίδιων των μεταναστ(ρι)ών στο επίκεντρο. Με εργαλείο την προφορική ιστορία και τη χαρτογράφηση της πόλης μέσω αυτής, το project φιλοδοξεί να αναδείξει τις μεταναστευτικές κοινότητες ως κομμάτι της ιστορίας της Αθήνας. Παράλληλα, προσδοκούμε το Our Stories να δράσει ως ευκαιρία για την έναρξη μιας πιο ευαισθητοποιημένης δημόσιας συζήτησης, και ως έναυσμα για μια ευρύτερη και πιο συστηματική τεκμηρίωση της μεταναστευτικής ιστορίας στην Ελλάδα.

My story: Ιωσήφ

Μέρη

1. Μέρος 1ο - Το ταξίδι, η ζωή και η εργασία μέσα στην πόλη
2. Μέρος 2ο - Η κοινότητα
3. Μέρος 3ο - Απολογισμός

Σχετικά με τη Μαρτυρία

Ο Ιωσήφ ήρθε από την Αίγυπτο για να μείνει στην Αθήνα το 1993, αλλά ερχόταν στην Ελλάδα για διακοπές από το 1979. Θέλησε να μάθει γρήγορα τα Ελληνικά για να μπορέσει να διεκδικήσει πράγματα για την κοινότητά του, και έπαιξε ενεργό ρόλο στην ίδρυση του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών. Έχει κάνει πολλές δουλειές, μεταξύ των οποίων να παίξει τον “Άραβα επενδυτή” στην ταινία “Ακάλυπτος”.

Αποσπάσματα

"Η Ελλάδα είναι λίγο παράξενη. Δηλαδή είμαστε από την ημέρα που φτάσαμε μέχρι σήμερα, είμαστε προσωρινοί. Δηλαδή σε άλλες χώρες αναπτύσσεσαι, προχωράς, προχωράς... Εδώ μπορείς να προχωράς πολύ και να ξεκινήσεις από το μηδέν."

Ιωσήφ

"Είπαμε όχι, εμείς δεν έχουμε κανένα κόμμα, δεν θα μας εκμεταλλευτεί κανένα κόμμα. Εμείς θα δουλεύουμε αυτόνομα. Και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα μάζεμα για τις κοινότητες και ιδρύσαμε το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών που ξεκίνησε από πέντε, έξι κοινότητες, τις Φιλιππίνες, Σουδάν, η Αίγυπτος, Συρία, Παλαιστίνη, κάτι τέτοια και μετά σιγά σιγά, αυξάνονται, αυξάνονται, ήρθαν οι Αλβανοί, ήρθαν οι Βούλγαροι και μετά έγινε τεράστιο."

Ιωσήφ

"Ο ελληνικός λαός είναι πάρα πολύ καλός λαός. Εγώ έτσι έχω διαπιστώσει μετά από τόσα χρόνια. Δηλαδή άλλο η ηγεσία της χώρας, άλλο οι κυβερνήσεις, άλλο η τέτοια, και άλλο οι απλοί άνθρωποι που μας αγκαλιάσανε και μας αγαπάγανε αλλά με ένα όριο μόνο που να είμαστε πάντα κάτω, αλλά αν λίγο ανεβούμε πάνω, γίνουμε στο ίδιο επίπεδο τότε δεν θα πάνε τα πράγματα καλά."

Ιωσήφ

"Στην αρχή ήρθαμε για διακοπές. Μετά ήρθαμε για εμπόριο και διακοπές και δουλειά. Δηλαδή φέρναμε πράγματα από την Αίγυπτο, τα πουλήσαμε εδώ. Αγοράσαμε πράγματα από εδώ, τα πουλήσαμε στην Αίγυπτο. Γυρνάγαμε δυο, τρία νησιά κάναμε διακοπές."

Ιωσήφ

Υπόμνημα

Μέρος 1ο - Το ταξίδι, η ζωή και η εργασία μέσα στην πόλη

Το όνομα μου είναι Ιωσήφ Αζίρ Σαμουήλ. Είμαι Αιγύπτιος υπήκοος (γέλια). Ήρθα στην Ελλάδα πρώτη φορά 1989. Γιατί ήμουν φοιτητής και ερχόμουν για διακοπές καλοκαίρι και ξαναγύρισα. Κοιτάχτε να δείτε, εμείς ήρθαμε πρώτη φορά στην Ελλάδα νομίζω ΄79 σαν εκδρομή με το Πανεπιστήμιο. Για κάποια παιδιά που παίρνανε άριστα είχε κάποιες μειωμένες εκδρομές και επειδή εμείς ζήσαμε στην Αίγυπτο με τους Έλληνες στην πολυκατοικία και τέτοια και μας είπαν να πάμε... ήταν ή να πάμε Ιταλία ή να πάμε Τουρκία ή Ελλάδα. Εγώ προτίμησα να έρθω Ελλάδα, όταν ήρθα μου άρεσε η χώρα, ξαναήρθα μόνος μου άλλη μία φορά και νομίζω 1993, ΄92-΄93 ήρθα και έμεινα εδώ.
Ωραία. Πριν μιλήσατε για πανεπιστήμιο, ποια ήταν η ζωή σας στην Αίγυπτο, τι κάνατε πριν έρθετε εδώ;
Κοιτάχτε να δείτε, εγώ έχω τελειώσει πανεπιστήμιο σαν χημικός μηχανικός. Και έζησα πολύ καλά στην Αίγυπτο, εργάστηκα στην Αίγυπτο, αλλά λόγω που... η αλλαγή, ήθελα να δω κάτι άλλο, ήρθα εδώ λέω να δω πως είναι αλλά έτυχε και έμεινα μέχρι τώρα. Ήταν για λίγα χρόνια και όταν ήρθα, ήρθα με τα αδέρφια μου, έναν αδερφό η οποία... κι αυτός τον ίδιο σκοπό, αλλά αυτός το πραγματεύτηκε, τώρα αυτός είναι στην Αίγυπτο. Δηλαδή ήρθε εδώ έκατσε δυο, τρία χρόνια και μετά έφυγε.
Στην αρχή ήρθαμε για διακοπές. Μετά ήρθαμε για εμπόριο και διακοπές και δουλειά. Δηλαδή φέρναμε πράγματα από την Αίγυπτο, τα πουλήσαμε εδώ. Αγοράσαμε πράγματα από εδώ, τα πουλήσαμε στην Αίγυπτο. Γυρνάγαμε δυο, τρία νησιά κάναμε διακοπές. Αν έμενε λίγο χρόνο, αυτό ήταν στο καλοκαίρι ανάμεσα από την... ανάμεσα από τα χρόνια δηλαδή, δηλαδή στις διακοπές. Και αν έμενε λίγο, δουλέψαμε κάτι, ξέρω ΄γω ένα μήνα, ενάμιση και μετά γυρίσαμε πάλι Αίγυπτο. Το κάναμε δύο, τρεις φορές και μετά ήρθα εδώ και αυτό που μου έκανε να κάτσω όταν ήρθα εδώ, βρήκα να εργαστώ με το επάγγελμα μου σε ένα Αραβικό σχολείο εδώ στην Αθήνα, το μοναδικό Αραβικό σχολείο της Λιβύης στο Παλαιό Ψυχικό η οποία πήγα να ρωτήσω εάν υπάρχει θέση και μου είπε η διευθύντρια "Τι είστε με χαρτιά, τι είσαι;" Της είπα έτσι κι έτσι κι έτσι. Και μου έδωσε την κιμωλία... Δηλαδή τι έχεις τελειώσει, εάν ξέρεις για χημεία και τέτοια. Γιατί άκουσα που το σχολείο χρειάζεται καθηγητή χημείας. Και μόλις πήγα να μιλήσω με την διευθύντρια μου έδωσε την κιμωλία για να ανέβω πάνω στην τάξη να διδάσκω. Και έγινε αυτό και έμεινα σε αυτό το σχολείο περίπου είκοσι εννιά χρόνια. Το μεταξύ όταν δούλευα στο σχολείο ήταν το πιο καλύτερο πράγμα γιατί μας έβγαλε άδεια παραμονή και άδεια εργασία. Και ήμαστε από τους ελάχιστους μετανάστες αυτήν την εποχή που είχανε νόμιμα χαρτιά. Οπότε αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να βοηθήσουμε πολλούς ανθρώπους από την κοινότητα μας, μας έδωσε την ευκαιρία να μάθουμε και ελληνικά, δηλαδή κυκλοφορήσαμε άνετα. Ενώ κάποιοι άλλοι δεν είχαν χαρτιά και φοβούνται και τέτοια, εμείς δεν είχαμε κάτι τέτοιο. Δεν έμεινα ούτε ένα λεπτό παράνομος στην Ελλάδα.
Και σας κάναν ελέγχους εδώ πέρα;
Χιλιάδες φορές. Αλλά εντάξει, τότε οι Αιγύπτιοι που ήταν εδώ, ήταν περίπου 80% παράνομοι και 20% που ήταν κάποια συμφωνία με τον Σαντάτ, με τον δικό μας πρόεδρο της Αίγυπτο με τον Καραμανλής, κάποια φάση στέλνανε κάποιοι Αιγύπτιοι από εδώ και εκεί ο πρόεδρος της Αιγύπτου λέει "Ωπ! Να μείνουνε τα παιδιά στο αεροδρόμιο και να αδειάσουμε τα αεροπλάνα για να τους γεμίσουμε Έλληνες που είναι στην Αίγυπτο να γυρίσουνε πίσω." Μόλις μάθανε αυτό οι Έλληνες κάνανε φασαρία, τηλεφωνήσανε εδώ, έφτασε μέχρι τον Πρώτο Υπουργό τότε και μετά μιλήσανε και λύσανε το πρόβλημα και έγινε κάποια συμφωνία. Οι Έλληνες να δουλεύουν εκεί και να έχουν δικαιώματα και οι Αιγύπτιοι να δουλεύουν εκεί και ήταν για ένα αριθμό ατόμων δεν ήταν για όλοι την Αιγύπτιοι που ήταν... ήταν για όλοι την Αιγύπτιοι που ήταν σε αυτήν την εποχή αλλά όποιος έρχεται μετά από αυτήν την εποχή δεν ωφελούνταν από αυτήν την Σύμβαση που ήταν μεταξύ τις δυο χώρες.
Όταν ήρθαμε, επειδή δεν είχαμε τη μεγάλη οικονομική άνεση, νοικιάζαμε δωμάτια. Δηλαδή κάποια σπίτια που νοικιάζανε μονά δωμάτια, νοικιάζαμε ένα δωμάτιο η οποία ήταν δηλαδή... όλα "share" εκτός από το δωμάτιο που έχει το κρεβάτι και κοιμάσαι. Ενώ η κουζίνα "share" , "share" εννοώ δηλαδή που το χρησιμοποιούνε όλοι, και το ίδιο η τουαλέτα ήταν για όλους και αυτά. Αλλά εγώ ήμουν από τους τυχερούς γιατί δούλευα παράλληλα σε ένα εργοστάσιο σε μια πάρα πολύ όμορφη περιοχή και έμενα εκεί σε μια πάρα πολύ όμορφη μονοκατοικία στο Άγιους Αναργύρους. Η οποία... εκεί έζησα κάποια χρόνια, ήμουν πάρα πολύ ευχαριστημένος. Έκανα δύο δουλειές, το πρωί στο σχολείο και απόγευμα σε ένα εργοστάσιο που έφτιαχνε "toiles" έφτιαχνε κουρτίνες κλπ.
Είπατε πριν για τα δωμάτια που μένατε. Αυτό ήταν σε ποια περιοχή;
Ήταν στο Ταύρος, νοικιάζαμε ένα σπίτι πολλά άτομα. Κάθε δυο άτομα, εγώ με τον αδερφό μου είχαμε ένα δωμάτιο, το διπλανό δωμάτιο άλλα δυο παιδιά. Και μετά όταν κάποια παιδιά δεν είχαν καθόλου χρήματα για να πληρώσουν μένανε σε ένα μοναστήρι καθολικό στο Αχαρνών. Στον Άγιο Νικόλα. Έχει ένα τεράστιο κτήριο, εκεί μας φιλοξενήσανε και πληρώσαμε ελάχιστα και είχαμε και φαγητά και όλα.
Στο δωμάτιο που μένατε στην αρχή στον Ταύρο σε αυτό το σπίτι, ήταν και οι υπόλοιποι από την Αίγυπτο;
Όχι, ήταν διάφοροι από διάφορες χώρες.
Αλλά ήταν μετανάστες;
Ναι, όλοι μετανάστες ήταν. Γιατί οι Έλληνες δεν μένανε σε κάτι τέτοιο. Ναι μεν ήμαστε ισόγειο, τα δωμάτια ήταν ισόγειο. Το από πάνω έχει λίγο καλύτερα δυο δωμάτια, με τέτοια, εκεί μένανε Έλληνες.
Και όταν δεν είχατε χρήματα είπατε σας φιλοξένησε η καθολική εκκλησία;
Ναι. Εδώ δηλαδή στο Αχαρνών, Άγιο Νικόλα έχει μια τεράστια... μοναστήρι ήταν. Και εκεί ήταν ένας παπάς πολύ καλός, όταν πήγαινε κάποιος και του λέει δεν έχω που να μείνω και τέτοια και εγώ παρόλο που είχα πολλά λεφτά έμεινα εκεί. Για ποιο λόγο; Να προστατεύω τους άλλους Αιγύπτιους γιατί δεν μπορούσε η αστυνομία να μπει μέσα και να κρατήσει, να πιάσει τα παιδιά. Δηλαδή η αστυνομία άμα ξέρει ένα σπίτι που έχει μετανάστες, παράνομοι, πάει και ανοίγει και τους πιάνει και τους γυρνάει πίσω. Ενώ στο μοναστήρι δεν μπόρεσε ποτέ. Για αυτό ήταν όλοι οι φίλοι μου εκεί και έμενα και εγώ μαζί τους εκεί. Είχα ένα τεράστιο δωμάτιο και η κουζίνα ήταν τεράστια και ζεστό νερό και όλα. Μια φορά ο ιερέας είπε δεν επιτρέπεται καθόλου να μπει κανείς εδώ από την αστυνομία.
Είχε έρθει;
Είχε έρθει εκεί η αστυνομία. Και από την πόρτα έξω κατέβηκε ο... είναι "frère", "frère" είναι ο καλόγερος στους καθολικούς. Κατέβηκε ο μεγάλος "frère" και λέει παιδιά αφήστε τους δεν κάνανε κακό, παιδιά μας είναι και τέτοια και φύγανε η αστυνομία. Εμείς ήρθαμε από μια χώρα που είναι λιγότερη από την Ευρωπαικές Χώρες στην ανάπτυξη και στην τεχνολογία και σε διάφορα. Οπότε για μας ήταν ένα σκαλί πιο επάνω. Αλλά, δεν είναι ό,τι πρέπει, δηλαδή, μπροστά από φίλοι που ήταν τότε σε άλλες χώρες και μας είπαν πώς είναι η ζωή εκεί, ήταν η Ελλάδα πολύ πίσω. Το πιο καλύτερο πράγμα που ήταν στην Ελλάδα ήταν το κλίμα. Το κλίμα δεν ήταν τόσο άσχημο, δηλαδή δεν ήταν ή πολύ κρύο ή πολύ ζέστη, ήτανε, έμοιαζε με το δικό μας κλίμα. Κοιτάχτε να δείτε, εμείς επειδή δεν έχουμε μάθει τα χιόνια και τέτοια, οπότε ήταν κάτι που δηλαδή, μπορέσαμε. Παρόλο που εδώ καλοκαίρι πιο ζέστη από εμάς ακόμα.
Πως ήτανε, μου είπατε ότι δουλεύατε στο σχολείο το Λιβυκό και το βράδυ στο εργοστάσιο. Εκεί πέρα γενικά ήταν καλές οι συνθήκες δουλειάς και στα δύο;
Κοιτάχτε να δείτε, στο σχολείο εμείς κάναμε υπομονή που ναι μεν δεν παίρνουμε χρήματα καλά αλλά έχουμε άδεια παραμονή και άδεια εργασία. Και αυτό για να είμαι σαφής μας βοήθαγε στο τέλος να πάρουμε και την ελληνική ιθαγένεια. Δηλαδή πολλά χρόνια νόμιμος μπορείς να πάρεις την ελληνική ιθαγένεια, την ελληνική υπηκοότητα εννοώ. Αλλά για αυτόν το λόγο εγώ εργάστηκα μια δεύτερη δουλειά. Η δεύτερη δουλειά ήταν πάρα πολύ καλή δουλειά και ήταν δίπλα από το σπίτι και εκεί ήταν αλλιώτικη από το σχολείο. Το σχολείο είναι ένα επίσημο χώρο, "Κύριε καθηγητά, το ένα το άλλο" ενώ στο εργοστάσιο φίλοι, γελάγαμε, πίναμε στη δουλειά, φάγαμε, τέτοια και ήταν νύχτα δηλαδή ήταν μέχρι τις έντεκα η ώρα τη νύχτα και ήταν πάρα πολύ ωραία.
Και παντρευτήκατε.
(γέλια) Κοιτάχτε να δείτε, εδώ βρήκα μια από τα μέρη μας, δηλαδή κοντά από το Σουδάν, ήταν γιατρίνα, πολύ καλή. Μου την έφερε η διευθύντρια του σχολείου μου που ήταν από τη Λιβύη, η διευθύντρια του σχολείου, αλλά ήταν, αδερφή της με κόρη της διευθύντριας ήταν φίλοι, και ξεκινήσαμε αλλά λόγω δόγμα δεν... η μάνα της επέμενε να κάνουμε το γάμο καθολικό και εγώ αρνήθηκα είπα ορθόδοξο ή όχι και εκεί τα χαλάσαμε λίγο. Και ο πατέρας της ήταν πάρα πολύ καλός και το μεταξύ η μάνα μου έψαχνε για νύφη κάτω, ο αδερφός μου πάει κάπου και βρήκε κάποιος που ήταν γιατρός στο χωριό μας με την κόρη του, τη ρώτησε τη κόρη "Είσαι ή κόρη του τάδε γιατρό;" "Ναι, ναι" και μετά έγινε το γάμο και τελείωσε. Πήγα παντρεύτηκα και την έφερνα από την Αίγυπτο και ήρθα εδώ.
Οκ. Και κάνατε δύο παιδάκια;
Τρία. Έχω τρία παιδιά, ο Θεός να τους έχει καλά, έχω ένα μεγάλο παιδί που ήταν τελευταία χρονιά στην γεωλογική σχολή, γεωλογία στην Πάτρα, τα παράτησε, δεν ξέρω, και πήγε δούλευε τρία χρόνια τώρα διερμηνείας στη Λέρο. Στο νησί Λέρο, αυτός είναι ο μεγάλος, ο Φέντι. Και μετά η Μαρία, κόρη μου που σπουδάζει ιατρικά εργαστήρια και τέτοια και ο τρίτος ο Στέφανος είναι πρώτη λυκείου.
Σε τι σχολείο πήγανε σε Ελληνικό;
Σε Ελληνικό. Το σχολείο που εργάστηκα εγώ ήταν με χρήματα, αν πλήρωσα χρήματα δεν θα μου έμενε μισθός. Δεν είναι μόνο αυτό αλλά ήταν και στο Ψυχικό και εμείς μέναμε Κυψέλη και τέτοια και ήταν δύσκολο να πάνε και να έρθουν.
Για τα Ελληνικά, εγώ μόλις έφτασα πήγα έκανα λίγα μαθήματα σε ένα Ινστιτούτο, οδός Σινά νομίζω, Ελληνοαμερικάνικη Ένωση κάτι τέτοιο νομίζω, για λίγο καιρό. Μετά όταν δούλευα δεν μπόρεσα να συνεχίζω τα Ελληνικά, αλλά, έμαθα έτσι από τον κόσμο δηλαδή κανονικά όχι, αλλά το μεταξύ έκανα μεταπτυχιακό στο Πανεπιστήμιο αλλά με αγγλική γλώσσα, εγώ και μια φίλη μου από το Σουδάν, ήταν "Business Management" και έκανα και σχολείο δεύτερης ευκαιρίας και μετά πήγα ΕΠΑΛ και τελείωσα νοσηλευτική με 20. Και έδωσα πανελλήνιες και πήρα νομίζω 16, 17. Αλλά αυτά όλα δηλαδή για να περνάει χρόνος, έτσι, δεν δούλευα με την νοσηλευτική ούτε τίποτα, γιατί δουλεύω διερμηνεία σε μια μεγάλη οργάνωση διεθνή και καλά τα λεφτά, η δουλειά καλά, και αυτά.
Σε τι σχολή περάσατε;
Δεν κατάθεσα τα χαρτιά. Πήρα βαθμό και μετά δεν... Αλλά νομίζω μπόρεσα να περάσω ότι... αλλά εγώ έχω τελειώσει πανεπιστήμιο, έχω κάνει μεταπτυχιακό, έχω κάνει δίπλωμα στην Αίγυπτο, δηλαδή δεν μου χρειάζονται. Εδώ μου χρειαζόταν γιατί είχα για να δουλέψω να βγάλω τα έξοδα. Γιατί εδώ Ελλάδα είναι λίγο παράξενη. Δηλαδή είμαστε από την ημέρα που φτάσαμε μέχρι σήμερα, είμαστε προσωρινοί. Δηλαδή σε άλλες χώρες αναπτύσσεσαι, προχωράς, προχωράς... Εδώ μπορείς να προχωράς πολύ και να ξεκινήσεις από το μηδέν.

Μέρος 2ο - Η κοινότητα

Λόγω δουλειές, λόγω φίλους, αλλάξαμε περιοχές. Δηλαδή έμενα ένα διάστημα πλατεία Αττικής, έμενα Καλλιθέα, έμενα στον Ταύρο, έμενα Άγιους Αναργύρους. Βέβαια αυτές οι περιοχές που ήταν κοντά από τα εργοστάσια, κοντά από τις δουλειές και τέτοια και ήταν κάποιοι Αιγύπτιοι, η ομάδα που ήταν πριν κοινότητα και όλα, δηλαδή οι φίλοι, οι στενοί φίλοι, οι άνθρωποι της εκκλησίας μου, μένανε εκεί και ήμασταν κοντά ο ένα από τον άλλο. Αλλά οι περιοχές που μου αρέσουν δεν μπόρεσα να ζήσω εκεί γιατί είναι πανάκριβα, δηλαδή Φιλοθέη, ξέρω 'γω Κηφισιά, είναι πάρα πολύ ακριβά. Αλλά όταν έγινε κοινότητα, συνήθως οι μετανάστες ήταν από την πλατεία Ομόνοια, μέχρι πλατεία Αττική, όλο αυτό το κομμάτι έχει μετανάστες γιατί αυτά είναι παλιά σπίτια, ζήσανε οι άνθρωποι οι Έλληνες και φύγανε, πήγανε σε άλλες περιοχές και αδειάσανε και νοικιάζανε τα σπίτια.
Όταν πρωτοήρθα δεν υπήρχε ένα συγκεκριμένο μέρος να βρεις γιατί ήμαστε λίγοι, πολύ λίγοι ξένοι. Και οι Αιγύπτιοι ήταν μετρημένα τότε. Ήταν δύο είδος Αιγύπτιοι, ή επιχειρηματίας έχουνε πολλά χρήματα και δεν φαίνονται στους δρόμους και τέτοια, αυτά... γνωριστήκαμε πιο μετά και καταλάβαμε ότι ήταν από παλιά εδώ, και κάποιοι άλλοι που ναι μεν ζήσανε, ναι μεν δουλεύανε αλλά ήταν άφανα. Δεν μπορούσαν να κυκλοφορούν γιατί τότε η τουριστική αστυνομία γύρναγε και έπιασε ανθρώπους στον δρόμο συνέχεια, συνέχεια. Ήταν άσχημα χρόνια. Τέλος πάντων, και υπήρχε μεγάλο φόβο, δηλαδή οι μετανάστες μπαίναν στα λεωφορεία, κρυφτήκαν δηλαδή δεν περπατήσαν πολλοί στον δρόμο, ήταν δηλαδή, όταν νύχτωσε τότε βγήκαν οι μετανάστες, αλλά θέλω να πω, εγώ βέβαια μέσα σε αυτά δεν είχα πρόβλημα. Αλλά μετά σιγά σιγά, μετά το 2001 που έγινε νομιμοποίηση τους μετανάστες, εκεί τότε για να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα μας έπρεπε να φτιάξουμε μια κοινότητα και φτιάξαμε την κοινότητα και μαζευτήκαμε, έχει κάποια δύο, τρία καφενεία, Αιγυπτιακά καφενεία που λέει, εκεί μαζευόμαστε εκεί καθόμαστε και μετά, από μια ομοσπονδία της ΚΚΕ μας παραχωρήσαν ένα χώρο στην Χαλκοκονδύλη, εκεί ξεκινήσαμε να μαζευτούμε, να προχωρήσουμε σε διάφορα.
Πριν που λέγατε για την τουριστική αστυνομία ότι κυνηγούσε κόσμο, αυτό πότε γινόταν;
Αυτό γινόταν πριν 2001. Αυτή η αστυνομία πήγαινε σε κάποια μέρη που έχουνε πολλά εργοστάσια. Παράδειγμα, στο Μοσχάτο έχει κάπου που λέγεται κτήμα Κουμούση, είναι εργοστάσιο δίπλα δίπλα, και πήγαινε εκεί σιγά σιγά άμα βρούνε κάποιος πάνε τον πιάνουν τον βάζουν στο αυτοκίνητο, δεν ξέρω που πήγε μετά. Αλλά αυτό κάναν, πιάσανε ανθρώπους στη δουλειά. Και λίγες φορές πιάσανε άνθρωποι στον δρόμο που πηγαίναν για δουλειά και γυρνάει από την δουλειά, "Τι έχεις χαρτιά; Όχι δεν έχεις; Κάτσε μέσα στο αυτοκίνητο." Τον βάζαν, τον κρατήσανε και μετά μάλλον γίνανε απελάσεις τότε.
Δηλαδή πηγαίναν στα εργοστάσια και πιάνανε τους ανθρώπους που δουλεύανε;
Ναι.
Πηγαίναν και στα αφεντικά τους να πούνε κάτι;
Νομίζω τότε και τα αφεντικά πληρώσανε κάποιο πρόστιμο γιατί έχουν παράνομους τέτοιοι... Και μετά σιγά σιγά τα αφεντικά φοβούνται να πάρουν μετανάστες για εργασία. Εντάξει, μετά από το 2001 εκεί ξεκίνησε να φανεί στην επιφάνεια το μεταναστευτικό κομμάτι. Δηλαδή μπόρεσες να δεις κόσμο. Γιατί τότε έγινε νομιμοποίηση για όποιος είναι παράνομος στην Ελλάδα μπορεί να γίνει νόμιμος. Νομιμοποίησε τους παράνομους μετανάστες. Οπότε δεν υπήρχε... δεν είχε πια παράνομους. Οπότε σταμάτησε την αστυνομία αυτή. Και κάτι για το γέλιο, εμείς για να μιλάμε για την αστυνομία χωρίς να καταλάβει κανείς τους ονομάζαμε "Αμπάς". "Αμπάς" είναι όνομα κάποιων, "Αμπάς", όνομα άνδρα. Και μέχρι το έμαθε η αστυνομία και κάποια φάση χτυπήσανε πόρτα κάποιου μετανάστη, στο σπίτι. Και λέει "Ποιος είναι;" το παιδί... λέει "Αμπάς" και άνοιξε, ήταν αστυνομία, τους πήρε. Δηλαδή αυτό κάτι να λέγεται... Αλλά ήταν πολύ άσχημα χρόνια, για μένα δεν ήταν, αλλά εγώ βέβαια επειδή ήταν φίλοι και τέτοια και οι άνθρωποι ζήσανε με φόβο, με φόβο. Για αυτό εγώ, αυτό με βοήθαγε να μιλάω όσο μπορεί γρήγορα τα ελληνικά, να πάω σε υπηρεσίες, στο αλλοδαπών, να πάω στα υπουργεία, να πάω έτσι να διεκδικήσω πράγματα για τους δικούς μας ανθρώπους.
Μέσα από την κοινότητα;
Μετά στην κοινότητα, αλλά κι αυτό ήταν πριν και την κοινότητα. Δηλαδή όταν ήξερα καλά ελληνικά, είχαμε προβλήματα με την άδεια παραμονή, παρόλο που ανήκουμε σε Πρεσβεία, εγώ πήγαινα στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης γιατί τότε βγήκανε άδεια παραμονής από την αστυνομία, από το Δημόσιας Τάξης. Πήγα εκεί και μου βγάλανε άδεια παραμονή για ανθρωπικούς λόγους κλπ.
Θέλετε να μου πείτε λίγο για το πως ξεκίνησε η κοινότητα, πόσα άτομα ήσασταν, το πόσο εύκολο ήταν ας πούμε να φτιάξετε και τα χαρτιά για την κοινότητα, να βρείτε και χώρο κι όλα αυτά;
Κοιτάχτε να δείτε, στην αρχή αρχή, πρώτα πρώτα η Ελλάδα είναι μια χώρα σε αυτό το κομμάτι είναι πίσω χίλια πεντακόσια χρόνια. Δεν είναι σαν Ευρωπαϊκές χώρες που η δημοτική αυτοδιοίκηση βοηθάει, δίνει χώρο, δίνει να κάνουν φωτοτυπίες, βοηθάει τις κοινότητες. Γιατί ξέρει πόσο είναι χρήσιμοι και πως μπορούν μέσω κοινότητες να κάνουν πολλά πράγματα. Ενώ στην Ελλάδα λόγω που η χώρα δεν έχει δυνατότητες και δεν έχει δεχτεί μετανάστες στη ζωή της, δηλαδή το μεταναστευτικό σε κάποια φάση ήταν στην Ελλάδα κάτι... πρωτόγονο. Δηλαδή δεν είναι σαν τις χώρες που είχαν μετανάστες από πολύ παλιά. Οι Έλληνες έχουν συνηθίσει να μεταναστεύουν, όχι να έρθουν οι μετανάστες στη χώρα τους. Και δεν... δηλαδή η Ελλάδα δεν... δηλαδή δεν χρησιμοποίησε κανένα μοντέλο, δεν ήξερε δηλαδή. Τέλος πάντων εμείς λόγω που ήταν πολύ δύσκολα τα χαρτιά με πράσινη κάρτα και άσπρη κάρτα και τέτοια και καθυστερήσανε τα χαρτιά κλπ και οι άνθρωποι μέναν εδώ πέντε, έξι χρόνια δεν μπορούσαν καν να κατέβουν κάτω γιατί μας βγάζανε βεβαίωση και οι άνθρωποι όλοι κυκλοφορήσανε με κάποια βεβαίωση στα χέρια και με αυτή τη βεβαίωση δεν μπορείς να ταξιδεύεις. Άλλος πέθανε ο πατέρας του, άλλοι κάηκε σπίτι τους στην Αίγυπτο δεν μπορούσαν να φύγουν και μετά δώσανε κάτι γιορτές που έχουν οι μουσουλμάνοι ξέρω 'γω, τρεις, πέντε μέρες κάθε χρόνο, δέκα μέρες οι άνθρωποι με την προσωρινή χαρτί να φύγουν και να γυρίσουν. Ταλαιπωρηθήκαμε πάρα πολύ. Οπότε όταν κάναμε την κοινότητα, εγώ θυμάμαι σε κάποια φάση, έχουνε βγει από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης δύο φαξ, ένας λέει να φύγουν οι μετανάστες πρώτη Ιουλίου και να γυρίσουν τριάντα μια Ιουλίου και ο άλλος λέει να φύγουν πρώτη Ιουλίου και να γυρίσουν τριάντα Αύγουστο. Έχουν βγει την ίδια μέρα. Και οι άνθρωποι που κλείσανε εισιτήρια άλλοι ήταν μέχρι το Ιούλιο, άλλοι κλείσανε ξέρω 'γω Αύγουστο, αυτοί δεν τους επιτρέψανε να μπούνε, όποιος αργήσει μια μέρα τον γυρνάνε από το αεροδρόμιο. Και πήρα αυτά τα χαρτιά και πήγα στον Συνήγορο και εκεί, παρόλο που είχα φίλους εκεί, τσακωθήκαμε. Ήταν ο... ο Θεός να του δώσει δύναμη, εκεί ήταν ο Σιμόπουλος και μου λέει "Κύριε Ιωσήφ εσείς ήρθατε να με τρελάνετε. Τι είναι αυτά τα δύο φαξ που κρατάτε στα χέρια σας; Αφού βγήκε ο Υπουργός και τα ανακοίνωσε και είπε μέχρι τέλη Ιουλίου." Του λέω "Κι αυτό που λέει μέχρι Αύγουστο; Ένα φαξ από το Υπουργείο." Κάνανε λάθος. Αντιφατικά. Το Υπουργείο έβγαλε δυο φαξ ένα το πρωί, ένα απόγευμα με άλλες ημερομηνίες. Και μετά ο Συνήγορος επικοινώνησε με το Υπουργείο γιατί στην αρχή δεν πίστευε. Και μετά ρώτησε και του είπανε ναι κάναμε λάθος κλπ και μετά αναγκαστήκαν να το κάνουν, η άδεια ένα μήνα Ιούλιο γίνανε δύο μήνες, παράδειγμα.
Δηλαδή κερδίσαμε ένα... δηλαδή ο Υπουργός βγήκε και είπε ένα μήνα, τότε φοβότανε να φύγουν οι μετανάστες για πολύ καιρό για να μην σταματήσουν οι δουλειές, γιατί οι περισσότερες δουλειές έχουν μετανάστες και αν αυτό το μήνα φεύγουν δεν θα λειτουργήσουν καλά. Δηλαδή θέλαν τους μετανάστες αλλά τους θέλουν εδώ να δουλεύουν και τζάμπα και να μην φεύγουν να πάνε χώρα τους, δηλαδή ήταν άσχημο σύστημα. Τέλος πάντων, αλλά κερδίσαμε ένα μήνα παρόλο που ο Υπουργός βγήκε μια μέρα και είπε ένα μήνα την άλλη μέρα ξαναβγήκε στην τηλεόραση και λέει "Εμείς αλλάξαμε, θα το κάνουμε δύο μήνες."
Και αυτό το κάνατε ως κοινότητα;
Ναι.
Την κοινότητα πότε την φτιάξατε;
Πότε; 2003.
Και ήσασταν πολλά άτομα;
Ήμασταν τότε γύρω από 100 άτομα. Αλλά εντάξει, 100 άτομα ήταν τακτικοί άνθρωποι, αλλά όταν κάναμε εκδηλώσεις, γιορτές και τέτοια ήρθαν 500, 600, ήρθαν άνθρωποι που δεν ήταν εγγεγραμμένοι. Στις "activities" ήταν πολλά άτομα αλλά αυτοί που... και μετά πολλά άτομα μετά την κρίση φύγανε, μετά έγιναν πολλά πράγματα. Δεν είχαμε υποστήριξη από πουθενά. Είχαμε κάποιες ενοχλήσεις. Γιατί όταν πας και λες είμαι από την κοινότητα σου λένε "Να, θα έχουμε φασαρία" και τέτοια. Και μας αντιμετωπίζανε πολύ άσχημα σαν κοινότητα.
Ποιοι;
Οι Υπηρεσίες. Οι διάφορες Υπηρεσίες. Διάφορες Υπηρεσίες. Ειδικά το Αλλοδαπών για τα χαρτιά και τέτοια. Δηλαδή η περιφέρεια, Αλλοδαπών, Δήμος, γιατί παλιά ήταν και ο Δήμος. Και αυτοί όμως δηλαδή, ήταν άσχημα πράγματα, γιατί τότε ήταν άνθρωποι που αντί να περιμένουν τα χαρτιά και τέτοια πάνε και πληρώνουν λεφτά... άλλοι μέσα κυκλώματα μες την... κυβερνητικές υπηρεσίες, παίρνανε χρήματα, βγάλανε έτσι και δουλεύανε κατά αυτόν τον τρόπο. Αυτό όμως μόνο εδώ στην Ελλάδα, δεν υπάρχει σε καμία άλλη χώρα.
Κάνατε σαν κοινότητα, και εσείς σαν άνθρωπος, κάνατε παρέα και με κόσμο από άλλες κοινότητες ή από την Ελλάδα;
Βέβαια, βέβαια. Πρώτα πρώτα τα παιδιά μου, τα βαφτίσανε τρεις, τέσσερις οικογένειες, Έλληνες, κάθε παιδί και από μια οικογένεια. Και η Μαρία, μια εκκλησία ολόκληρη, ο ιερέας με πέντε έξι άλλους. Είχαμε φίλους και ακόμα έχουμε φίλους Έλληνες. Με άλλες κοινότητες... μετά μαζευτήκαμε και ιδρύσαμε κάτι που λέγεται Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών. Η οποία, όταν ήταν η Μπακογιάννη υποψήφια μας κάλεσε, εμείς με την κυρία Μπακογιάννη που ήταν υποψήφια για Δήμαρχος, έστειλε σε εμάς να μας πει δυο κουβέντες, και μαζευτήκαμε από διάφορες κοινότητες και είπανε γιατί πάντα εμάς οι μετανάστες μας καπελώσανε, δηλαδή μας χρησιμοποιήσανε μια ζωή τα κόμματα χρησιμοποιήσανε τις κοινότητες και πάντα χρησιμοποιήσανε τους μετανάστες, εκμεταλλεύανε πολύ τους μετανάστες και είπαμε γιατί να μην είμαστε αυτόνομοι, και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα μάζεμα για τις κοινότητες και ιδρύσαμε το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών που ξεκίνησε από πέντε, έξι κοινότητες, τις Φιλιππίνες, Σουδάν, η Αίγυπτος, Συρία, Παλαιστίνη, κάτι τέτοια και μετά σιγά σιγά, αυξάνονται, αυξάνονται, ήρθαν οι Αλβανοί, ήρθαν οι Βούλγαροι, ήρθανε, και μετά έγινε τεράστιο.

Ο ελληνικός λαός είναι πάρα πολύ καλός λαός. Εγώ έτσι έχω διαπιστώσει μετά από τόσα χρόνια. Δηλαδή άλλο η ηγεσία της χώρας, άλλο οι κυβερνήσεις, άλλο η τέτοια, και άλλο οι απλοί άνθρωποι που μας αγκαλιάσανε και μας αγαπάγανε αλλά με ένα όριο μόνο που να είμαστε πάντα κάτω, αλλά αν λίγο ανεβούμε πάνω, γίνουμε στο ίδιο επίπεδο τότε δεν θα πάνε τα πράγματα καλά. Αλλά όσο είσαι αδύναμος, όσο είσαι ξένος και κακομοίρης και τέτοια θα σου δώσουνε τη ψυχή τους. Είχαμε με κάποιους Έλληνες εδώ μια πάρα πολύ όμορφη ζωή. Και από κάπου γνωρίστηκα με έναν καθηγητή Φυσικής, ένας πολύ καλός άνθρωπος. Και η γυναίκα του είναι πάλι καθηγήτρια και αυτοί βαφτίσανε την μικρή μου, τη Μαρία και είναι άνθρωποι του υψηλού επιπέδου και πνευματικά και επιστημονικά και από όλα, δηλαδή έχουμε άνθρωποι πάρα πολύ καλοί. Και μετά πήγα αγόρασα ένα οικόπεδο, έφτιαξα ένα εξοχικό, ένα τροχόσπιτο, και εκεί γύρω γύρω Έλληνες που είμαστε σαν μια οικογένεια, όλοι μαζί, στο Δήλεσι.

Μέρος 3ο - Απολογισμός

Ποτέ δεν κόπηκε η σχέση με την Αίγυπτο. Σχεδόν, επειδή πάντα είχα άδεια παραμονή δεν είχα κανένα πρόβλημα, πάντα κάθε δύο χρόνια, κατέβηκα για ένα μήνα, δύο μήνες και τελευταία τώρα μπορεί και τρεις μήνες τον χρόνο, και συνέχεια λόγω τεχνολογίας με το "facebook", με το "viber", με το "skype" μιλάμε και είμαστε σε επικοινωνία καθημερινά σχεδόν.
Εγώ πάντα έπαιρνα λίγα χρήματα, πάντα. Γιατί για να μείνω στο σχολείο και να έχω τα χαρτιά μου έπρεπε να πάρω λίγα χρήματα, για αυτό έκανα πάντα τρεις, τέσσερις δουλειές. Δηλαδή έκανα μετάφραση στα δικαστήρια, πολλά χρόνια και μέχρι τώρα μου στέλνουν αλλά δεν πηγαίνω. Έκανα μάθημα αραβικών στους Έλληνες, σε πολλούς Έλληνες, μέχρι που γίναν διερμηνείς μαθητές μου, δουλεύουνε μαζί. Δούλευα μπογιατζής, δούλευα στην οικοδομή. Αλλά μετά σε κάποια φάση δεν μπόρεσα να συνεχίσω. Δούλευα στο ινστιτούτο κάποιο διάστημα μεγάλο, απόγευμα, και έπαιρνα καλά λεφτά. Και μετά δούλευα στην αστυνομία, δούλευα για έξι χρόνια στην αστυνομία, όχι συνεχόμενα. Η αστυνομία έκανε προκήρυξη, έπαιρνε κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και πηγαίναμε στα κρατητήρια. Τότε έπαιρνα πολλά λεφτά. Δηλαδή ήταν περίπου τρεις χιλιάδες, τρεις χιλιάδες ευρώ τον μήνα. Αλλά μετά άλλαξε η ζωή μου προς το καλύτερο μετά που έφυγα από το σχολείο. Γιατί δούλευα σε μια οργάνωση με ένα σταθερό μισθό, που είναι στην ώρα του και είναι καλό και έτσι βελτιώθηκε οικονομικά. Ενώ ηθικά δηλαδή, ενώ social δηλαδή είμαστε μας καλέσανε και μπήκαμε στο ΠΑΣΟΚ και σαν φίλοι του κόμματος, δηλαδή κάθε χρόνο είμαστε συμμετείχαμε στο αντιδραστικό φεστιβάλ, αντιρατσιστικό φεστιβάλ, κάναμε και διάφορα πράγματα, και πολλές "activities" και μέχρι πολιτικά, δηλαδή, κατέβηκα στις δημοτικές εκλογές σαν υποψήφιος, ταινίες έπαιζα στο σινεμά, άμα θέλετε μπορείτε να μπείτε στο "youtube" και γράφετε "Ακάλυπτος 2013". Η Ελλάδα, οι ξύπνιοι, όταν έγινε κρίση ψάχνανε για έναν Άραβας επενδυτής να του πουλήσουνε την Ακρόπολη, εγώ έκανε αυτόν τον Άραβας που πάει να αγοράσει την ακρόπολη.
Θέλετε να μου πείτε λίγο για την υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές; Από την αρχή, πως το αποφασίσατε, με ποιον, πως ήταν η εμπειρία και τι μάθημα πήρατε από αυτό;
Κοιτάχτε να δείτε, εγώ είχα προτάσεις από δυο κόμματα. Το ΠΑΣΟΚ και Οικολόγοι Πράσινοι. Φίλοι και στενοί φίλοι και μου είπαν γιατί δεν κατέβεις, αφού έχεις εσύ, τέτοια, και θα βοηθήσεις πολύ τους μετανάστες κλπ, άμα παίρνεις τέτοια θέση και τέτοια. Αλλά στην Ελλάδα, γιατί αυτό το έκανε και άλλος ένας φίλος μου και πάλι απέτυχε, πρώτα πρώτα ήταν (Χρυσή Αυγή) εεεε που ήταν αυτοί που κυνηγάγανε όποιος... Γιατί τότε ήταν, όποιος Αιγύπτιος ή ξένος έχει πάρει αόριστη άδεια παραμονής μπορούσε να πάει και να ψηφίσει. Όποιος έχει δέκα χρόνια άδεια παραμονής μπόρεσε, μόνιμος δηλαδή θεωρείται. Και κυνηγάγανε τους ξένους που πήγανε να ψηφίσουν και δεν... δεν είναι η Ελλάδα η χώρα, δηλαδή αν ήμασταν σε μια άλλη χώρα θα ήμασταν τώρα οπωσδήποτε. Άμα μπορείτε να δείτε ποτέ δεν έχει βγει κανένας μετανάστης, πουθενά. Εκτός από, δηλαδή πέντε, έξι άτομα μετρημένα και είναι πάρα πολλοί δεξιοί, δηλαδή πάρα πολλοί δεξιοί, και δεν έχει ποτέ, ούτε στην βουλή, ούτε κανένας βουλευτής ξένος, εκτός από αυτήν της Θράκης και τέτοια, δεν έχει... δεν είναι η Ελλάδα η χώρα τέτοια. Δηλαδή σε κάποιες άλλες χώρες, στην Αγγλία ο δήμαρχος είναι Ινδός, Λονδίνο, παράδειγμα.
Και εσείς όταν κατεβήκατε πως αισθανθήκατε;
Εγώ, ήταν για μένα πάρα πολύ καλή εμπειρία γιατί εντάξει, έκανα έναν αγώνα, όπως κάθε ένας που κάνει αγώνα και στο ίντερνετ έχει κάποιος που, αυτός παρόλο που δεν μπήκε, αλλά έγραψε για μένα, δηλαδή συναντηθήκαμε, μιλήσαμε και τέτοια και έχει γράψει για μένα ένα κείμενο στο ίντερνετ. Αν γράψεις το όνομα μου θα βγει. Ήταν κάτι για μένα πάρα πολύ ωραίο και είναι πάρα πολλά άτομα που πήγαν για μένα και τέτοια και νομίζω για πολύ λίγους σταυρούς, δηλαδή νομίζω για 150 σταυρούς, 160 σταυρούς ήμουνα πίσω από τον τελευταίο που μπήκε.
Και τώρα πως πιστεύετε ότι έχει αλλάξει η ζωή για έναν μετανάστη σε σχέση με τότε που ήρθατε;
Κοιτάχτε να δείτε, τουλάχιστον οι μετανάστες τώρα έχουν χαρτιά, δηλαδή έφυγε το κομμάτι της διαμονής που ήταν μεγάλο νταλκά που ήταν μεγάλο πρόβλημα και έγινε το κομμάτι της εργασίας. Δηλαδή οι περισσότεροι μετανάστες εργάζονται πολύ άθλια, σε άθλιες δουλειές, δεν τους παίρνουν σε καλές θέσεις. Εδώ η Ελλάδα είναι μια χώρα ειδική περίπτωση. Δηλαδή στη Γερμανία, στη Γαλλία και τέτοια μπορείς να πας σε μια υπηρεσία και να βρεις έναν Μαροκινό, έναν Λίβυο, έναν Αιγύπτιο, εδώ δεν πρόκειται να δεις κάτι τέτοιο ποτέ. Εκτός από τους διερμηνείς βέβαια που τελευταία δουλεύουν σε διάφορα μέρη. Συν αυτό, οι Έλληνες οι εργοδότες πολλές φορές εκμεταλλεύονται τους μετανάστες, τους βάζουν να δουλεύουν ώρες παραπάνω, δεν τους κολλάνε τα ένσημα που πρέπει, είναι διάφορα. Αυτό το κομμάτι, επειδή είμαστε Ένωση Αιγύπτιων Εργαζομένων στην Ελλάδα, είμαστε σε κάποια φάση σε πάρα πολύ στενή επαφή με το ΓΣΕΕ, με το Ομοσπονδία. Και ξέραμεν νόμο για δουλειές και τέτοια και έχει φτιάξει η Γραμματέας της ΓΣΕΕ ένα μεταναστευτικό κομμάτι και τότε, δηλαδή και πως να σου πω... αλλά υπάρχουν παλι οι μετανάστες που δουλεύουν και... αυτοί οι περισσότεροι που δουλεύουν δικό τους δουλειά, που ανοίγει ένα ψιλικατζίδικο, αυτοί μπορούν να ζήσουνε μια χαρά.
Και τα δικά σας πλάνα ποια είναι;
Για το μέλλον;
Ναι.
Τώρα για μένα δεν υπάρχει μέλλον. Μέλλον για τα παιδιά μου να τους σπουδάζω, να τους φτάνω σε καλά μέρη και εύχομαι και να σκέφτονται και να φύγουν από την Ελλάδα, να πάνε στο εξωτερικό, να βγάλουν πτυχία και τέτοια και να ξαναγυρίσουν αν θέλουν. Γιατί και εδώ τώρα άμα δεν έχεις ένα μεταπτυχιακό δεν μπορείς να εργαστείς με αξιοπρέπεια. Δηλαδή το πτυχίο του πανεπιστημίου δεν λειτουργεί πια τώρα. Όλοι έχουν έρθει από την Αγγλία με μεταπτυχιακά, με γλώσσες, με τέτοια.
Εγώ θα μείνω μέχρι να πάρω σύνταξη. Και υπάρχει μετά περίπτωση να πάω για Αίγυπτο για λίγο να κάτσω εκεί και να γυρίσω εδώ. Αλλά εδώ... τελειώσαμε, εμείς ριζώσαμε, κάναμε ρίζες (γελάει) δεν μπορούμε τώρα μετά από τόσα χρόνια να αλλάξουμε.

Τα τελευταία χρόνια είναι δύσκολα, όχι για τους Έλληνες ή τους μετανάστες αλλά για όλο τον κόσμο λόγω κόβιντ. Εύχομαι να πάνε τα πράγματα καλά και να μην ταλαιπωρούμαστε πιο πολύ από αυτό και να έχουμε υγεία. Δηλαδή παλιά δεν είχαμε αυτό, εμείς τώρα έχουμε να ζήσουμε με έναν τεράστιο κίνδυνο, πρέπει να ζήσουμε κάθε μέρα με αυτό. Δηλαδή μερικές φορές ξεχνάω και κοιμάμαι με το μάσκα. Δηλαδή μέχρι εκεί. Και εύχομαι να βελτιώσουν οι συνθήκες.
Ευχαριστώ πάρα πολύ για την συνέντευξη αυτή που ήταν πάρα πολύ καλή και θυμηθήκαμε τα παλιά.
Σας ευχαριστώ πολύ.